Ik wed dat de meesten van ons in de war raken als we horen hoeveel soorten yoga we kunnen beoefenen.
Er zijn meer dan 90 verschillende stijlen; sommige, zoals Bikram Yoga, werden zelfs een handelsmerk.
Maar heb je je ooit afgevraagd hoe we tot de huidige yogabeoefening zijn gekomen?
De meeste stijlen zijn gebaseerd op asana’s (dat wil zeggen houdingen), gecombineerd met bewegingen, ademhalingstechnieken, meditatie en mudra’s.
Als we aan de yogahoudingen denken, stellen we ons iets actiefs en fysieks voor.
De term asana daarentegen betekent letterlijk ‘zitting’. In feite zijn de asana’s die worden genoemd in de Yoga Sutra’s, de oudste geschreven tekst die over yoga spreekt, sukhasana en padmasana, de zithoudingen die we beoefenen als we mediteren.
De Yoga Sutra’s werden samengesteld in de eerste eeuwen CE. De onderzoekers noemen deze tijd de ‘klassieke yoga’-periode.
Als we verder gaan, gaan we de “post-klassieke yoga”-periode in, waar het fysieke lichaam meer nadruk begint te krijgen.
Dit is het moment waarop Hatha yoga zijn weg vond naar de wereld.
Hatha betekent in het Sanskriet “koppig”; voor sommige tradities betekent Hatha Yoga-beoefening de koppige beoefening van yoga.
Voor anderen is de term Hatha afgeleid van “ha”: (‘zon’) en ‘tha’ (‘maan’). Ze symboliseren levenskracht en bewustzijn.
Wanneer deze tegenstellingen één worden, realiseren ze de harmonie van het zijn; we zijn volledig levend en bewust.
We omarmen deze heelheid niet als we de neiging hebben vast te lopen in onze geest, lichaam en hart; door Hatha Yoga kunnen we het lichaam zuiveren, de geest kalmeren en het hart openen.
Yoga Pradipika
Het eerste geschrift over Hatha yoga (Hatha Yoga Pradipika) werd in de veertiende eeuw geschreven door de Indiase wijze Swami Swatmarama.
De tekst gaat in detail in op asana, pranayama, mudra, bandha en samadhi en geeft specifieke richtlijnen.
Andere belangrijke schriftelijke bronnen zijn de Shiva Samhita die de invloed van het boeddhisme en tantra in de ontwikkeling van Hatha yoga laat zien, en de Gheranda Samhita, die de zeven middelen van het yogapad beschrijft.
Deze zeven manieren van yogapaden zijn shatkarma’s voor zuivering, asana’s voor kracht, mudra’s voor standvastigheid, pratyahara voor kalmte, pranayama voor lichtheid, dhyana voor realisatie en samadhi voor gelukzaligheid.
Er zijn 3 hoofddoelen van Hatha yoga:
- De totale zuivering van het lichaam
- Het volledig in evenwicht brengen van de fysieke, mentale en energetische velden
- Het ontwaken van een zuiverder bewustzijn
Veel mensen verbinden de oorsprong van Hatha yoga met Tantra, hoewel de meeste Hatha yoga tradities hun wortels toeschrijven aan de Raja yoga filosofie van Patanjali.
Patanjali wordt sterk beïnvloed door de boeddhistische filosofie van Yama en Niyama.
Â
Tantra Yoga
De tantrabeweging in India was deels een reactie tegen de dualistische praktijken die in de Veda’s en Upanishads worden onderwezen en in de Yoga Sutra’s zijn vastgelegd.
Het belangrijkste idee van tantra is dat alles in het universum een uitdrukking is van de goddelijke vrouwelijke energie, Shakti genaamd, en spirituele ontwikkeling gaat door de ervaringen van het leven.
We kunnen het goddelijke ervaren als we ons ervoor openstellen, de ervaringswereld beleven en deze niet vermijden.
Deze filosofie heeft een diepgaande invloed op hoe we denken over het lichaam en de yogabeoefening.
Volgens de Tantra-aanpak vinden we alleen door de materiële wereld te ervaren onze weg naar verlichting en geluk.
Tantra yoga probeert menselijke instincten in evenwicht te brengen – niet af te zweren – in een poging om verlichting te bereiken.
Het idee van yoga in het tantrische perspectief is om het lichaam, de adem en de geest als één te verzoenen en de volheid van zowel mannelijke als vrouwelijke energieën te omarmen.
Ondanks het dualistische denken, ziet de Tantrische filosofie de twee kanten van energie, Shiva en Shakti, als één.
Al deze principes zijn nog steeds aanwezig in de moderne yoga-asana, wat betekent dat we de huidige yoga kunnen zien als een tantrische beoefening.
Verschillende stijlen, dezelfde roots
Als we kijken naar de verschillende stijlen en nuances die moderne westerse yoga tegenwoordig belichaamt, kunnen we zien dat de eerder afgebeelde onderwerpen veel gemeen hebben.
Vinyasa verbindt de houdingen in een stroom door de adem. Ashtanga yoga volgt dezelfde benadering als Vinyasa yoga en herhaalt hetzelfde patroon van houdingen.
Iyengar yoga richt zich meer op de uitlijning van het fysieke lichaam. Yin Yoga richt zich op de diepste weefsels van het lichaam door middel van specifieke asana’s.
Maar zelfs met verschillen tijdens de specifieke oefening, hebben ze allemaal hetzelfde doel: het vergroten van het bewustzijn en het verminderen van ziekte.
Voor mij is Hatha als de moeder van de verschillende merkvormen van yoga.
Yoga als oefening, van het type dat in het Westen wordt gezien, is sterk beïnvloed door Swami Kuvalayananda en zijn leerling Tirumalai Krishnamacharya, die les gaf van 1924 tot aan zijn dood in 1989.
Zowel Kuvalayananda als Krishnamacharya combineerden asana’s uit Haá¹ha-yoga met gymnastische oefeningen van de fysieke cultuur van die tijd.
De meeste van zijn religieuze aspecten werden losgelaten, om een vloeiende stijl van fysieke oefening te ontwikkelen die weinig of geen nadruk legde op Haá¹ha’s spirituele doelen.
Waarin verschilt Hatha Yoga van andere stijlen?
- In Hatha worden asana’s 1-5 minuten vastgehouden. De meeste moderne stijlen zijn dynamisch en houden de houdingen slechts kort vast.
- De stofwisseling neemt af.
- Hatha yoga asana’s richten zich op interne organen en de wervelkolom in plaats van spiergroepen en gewrichten.
- Het lichaam gaat door minder slijtage.
- Het heeft minder zuurstof nodig.
- De stilte van lichaam en geest is belangrijker dan beweging.
Er zijn 84 traditionele Hatha Yoga-houdingen. Dit zijn de meest populaire:
- Shirshasna – Hoofdstand
- Sarvangasana – Schouderstand
- Halasana – Ploeghouding
- Matsyasana – Vishouding
- Gomukhasana – Pose met koeiengezicht
- Paschimotthanasna – Zittende voorwaartse buiging
- Bhujangasana – Cobra houding
- Mayurasana – Pauw houding
- Natrajasana – Pose van de danser
- Vrkshasana – Boomhouding
Als yoga nieuw voor je is, raad ik je aan te beginnen met enkele Hatha-lessen en de fysieke houdingen in een langzamer tempo onder de knie te krijgen, met meer focus op het strekken.
En wanneer je meer zelfvertrouwen krijgt in de asana’s, verken en ervaar dan andere vormen van fysieke oefening. Ik denk dat ze allemaal iets te leren hebben, ook wat het niet voor ons bedoeld is.
Kortom: geniet van je reis en vergeet onderweg niet om je heen te kijken 😉
Sources:
Marianna beoefent yoga al meer dan acht jaar, en in 2020 voltooide ze de 200 uur
durende Yoga Docentenopleiding in Vinyasa bij YogaMoves in Utrecht.
Ze heeft een grote passie voor het delen van yoga met anderen, duurzamer leven,
en reizen.Â
